مقاله نقش مسكن در جامعه امروزی

مقاله نقش مسكن در جامعه امروزی

چكیده[1]

مسكن در میان نیازهای مختلف انسان یكی از عوامل تعیین كننده و زندگی او می‌باشد و كمیت و كیفیت و شرایط مكانی آن با روح و روان و سلامتی انسان ارتباط مستقیمی دارد. آمار قبل از انقلاب و بعد از آن مخصوصاً تهیه‌كنندگان برنامه‌های دوم و سوم مسكن، به اهمیت این نكته توجه كافی مبذول نكرده‌اند.

به عنوان مثال برنامه دوم تعداد واحدای مسكونی مورد نیاز را 5/2 میلیون واحد برآورد می‌كند. وزارت مسكن و شهر‌سازی تنها برای ساختن 5 درصد آن متعهد می‌شود و 95 درصد بقیه را بعهده بخش خصوصی قرار می‌دهد. بخشی كه نه تعریفی از آن بدست داده شده و نه تكلیفی برای آن مقرر شده است. نمونه محصول كار 6 ساله این بخش برج‌سازی شمال تهران است كه مشكلات قابل توجهی دارد.

در كشورهای اورپای غربی حداقل با 4 نوع سیاست به این امر پرداخته‌اند و غالب آن كشورها در سیاست‌های خود بصورت نسبی موفق بوده‌اند. این چهار نوع سیاست‌گذاری عبارت بوده از: 1. دست راستی (راست‌گرا) 2. دست چپی (چپ‌گرا) 3. میانه‌رو 4. تاجریزم، كه هر كدام بنحوی توانسته‌اند در زمینة تأمین نیازهای مسكونی به نتایج نسبی قابل قبول برسند.

این مقاله بر آن است كه این سیاست‌ها را به صورت كلی با سیاست‌های برنامه‌های دوم و سوم مقایسه و امید می‌رود نتایجی كه بدست می‌آید قابل استفاده در سیاست‌گذاری مسكن باشد.

طی این مقاله جمعیت و خانوار و تعداد واحدهای مسكونی در سال 1375 و كمبودهای مسكن در سطح كشور بررسی شده است. با توجه به جدول شماره (1) تعداد 68482 واحد، چادر كپر و آلونك هستند و چنین واحدهایی نمی‌توانند در مقابل زلزله پایداری داشته باشند. با توجه به جدول شماره (2) كمبود مسكن در سال 1375 برابر بوده با 696/117 واحد.

سپس پیش‌بینی جمعیت تا سال 1400 با توجه به منابع موجود معمول گردیده و بر هماهنگی بین وزارت خانه‌ها در امر مسكن و نظارت بر چگونگی هماهنگی تأكید شده است و عناوین اجزاء اصلی مسكن مطرح شده و در این باره قوانین و مقررات هماهنگ مورد نظر قرار گرفته است.

[1]. در این مقاله بصورت نسبی از طرح تحقیقاتی مشكل مسكن در شهرهای ایران- نقدی بر انبوه سازی در برنامه دوم مسكن، استنتاج شده است.

...

مقدمه:

سیاست و خط‌مشی، رویه، اندیشه و تفكری است كه در سطوح مختلف یك جامعه به منظور حل مسائل: جوامع انسانی، بكار می‌رود. سازمان‌های مختلفی كه در یك كشور در خدمت نیاز جامعه هستند هر كدام سیاست‌هایی را جهت رفع انواع نیازهای مردم بكار می‌برند. سیاست‌ها معمولاً راهنمای معیارهای نقد سیاست‌ها در این مقاله بشرح زیر است:

در این‌باره معیار با نیازهای شهری ارتباط برقرار می‌كند سیاستی كه بتواند به نیازها انسانها در دراز مدت پاسخ مثبت بدهد سیاست خوبی تلقی می‌شود.

در این باره نیازها بصورت كلی عبارتند از: كار-  مسكن- تفریح و ورزش- آموزش و بهداشت صنعت و كشاورزی توریسم- فرهنگ- شبكه‌های تأسیسات شهری و ارتباطات جمعی … در این مقاله سعی شده است با توجه به دسته‌بندی فوق سیاست مسكن در ایران و اروپا مورد نقد بررسی قرار گیرد.

مدیران سطح بالا است و از طریق مراجع قانونی به تصویب می‌رسند و در اختیار مجریان قرار می‌گیرند و مراجع قانونی از مجریان می‌خواهند كه برای اجرای قوانین مورد نظر، مطالعاتی انجام دهند و آنها را پس از تهیه صورت اجرایی قانون به تصویب هیئت دولت برسانند. طی این فرآیند می‌باید هماهنگی‌های لازم بین وزارتخانه‌های مختلف در زمینه محتوای اجرائی قانون مورد نظر ایجاد گردد. سیاست‌های مسكن در زمینه‌ رفع نیازهای مسكونی مردم بكار می‌رود. نیاز مسكونی یكی از اساسی‌ترین نیازهای انسانی بشمار می‌رود كه در قانون اساسی حكومت محترم جمهوری اسلامی ایران به آن پرداخته شده و دولت مكلف به رفع این نیاز به ترتیب مقتضی است.

در ایران سیاست‌های مسكن معمولاً در برنامه‌های عمرانی 5 ساله دولت، دیده می‌شوند. در سه برنامه‌ای كه بعد از انقلاب تهیه شده در این باره بصورت‌های مختلف سیاستگذاری شده است. در نهایت در برنامه سوم مقادیر مورد نیاز واحدهای مسكونی 7/1 میلیون واحد اعلام شده است كه در 5 سال برنامه باید ساخته شوند تا نیاز به مسكن رفع گردد. مطالعاتی كه باید در این باره انجام انجام گردد، متغیرهائی دارد كه عبارتند از: جمعیت، درآمد و سیاست‌ها.

- معیارهای نقد سیاست ها :‌معیارهای نقد سیاست ها در این مقاله بشرح زیر است.

در این باره معیارها با نیازهای شهری ارتباط برقرار می كنند.

1- جمعیت و خانوار در ایران :

جدول 1:

طی این جدول خانوارهای معمولی ساكن بر حسب نوع واحد مسكونی به تفكیك نقاط شهری و روستائی در سطح كشور در سال 1375 ارائه شده است. با توج به این جدول جمع واحدهای مسكونی كل كشور در این سال معادل 349003/12 واحد بوده كه از آن 189/943/7 واحد نقاط شهری و 5814، 44 واحد آن در نقاط روستائی بوده است اما از جمع 12280539 واحد آن واحد مسكونی معمولی و بقیه مجموعاً به تعداد 704694 واحد از چادر، آلونك و زاغه و كپر و سایر انواع واحدهای مسكونی تشكیل شده‌ بوده‌اند. كه معمولاً از كیفیت‌های بسیار پایین برخوردار هستند و نمی‌توان آنها را بعنوان واحد مسكونی تلقی كرد.